Passatemp

Ċerti kliem bħall-miniskirts – ġieli moda, ġieli le. Dan l-aħħar snin, madwar id-dinja kollha sar imisshom kliem bhal riċerka, innovazzjoni u kreattivita, u xbajna nisimgħuhom. Malta ma kienetx eċċezzjoni, tant li żidna wkoll oħrajn bħall-prefiss smart, li tant ġiet użata, li nassumi li se tiġi elenkata taħt kliem ġodda fil-Malti fl-edizzjoni li jmiss tad-dizzjunarju ta' Aquilina. L-innovazzjoni (jew riċerka, jew kreattivita) hija l-uniku mod kif nistgħu nkunu kompetittivi (kelma oħra moda) fl-ekonomija globalizzata (erġajna) tal-llum. Minkejja l-uzu sfaċċat ta’ kliem klixe, il-prinċipju wara l-argument naqbel miegħu, forsi għax xogħli huwa propju fir-riċerka. Konsegwenza ta' dan l-argument hija li jekk ma ninvestux fir-riċerka, ma nkunux kompetittivi, ergo l-ekonomija tmur lura.

U la r-riċerka sirna nagħtuha tant importanza, kelli tama kbira fil-ftehim kollettiv ġdid li l-gvern kien qieghed jinnegozja mal-unions li jirraprezentaw l-akkademici ta' l-Universita. Sal-llum, l-Universita ta' Malta il-gvern, l-istudenti u l-maġġoranza tal-poplu jaraha bħala skola, u rari qatt tiġi rikonoxxuta bħala ċentru ta' riċerka. Forsi bil-kliem ġieli, imma bil-fondi le. Dan minkejja li l-istatistika turi li jekk taqta barra l-Universita, riċerka hawn Malta hija minima, kważi ineżistenti. Fl-aħħar, il-ġimgħa l-oħra ġie ċċirkolat il-ftehim propost mill-gvern, li fuqu għad ma hemm ebda qbil, u ħriġt diżappuntat, diżappuntat bil-kbir. Il-ftehim kompla juri li minkejja l-kliem, l-Universita ghadna narawaha skola, u l-lecturers bħala teachers.

Spikkat klawżola ġdida li tgħid li s-sieghat regolari tat-tagħlim l-Universita huma mit-tmienja ta' filgħodu sat-tmienja ta' filgħaxija. Il-lecturers jistgħu jintalbu jagħtu lectures f'dawk il-ħinijiet bħala parti mix-xogħol regolari tagħhom. U żgur, b’dan il-mod, nistgħu nikkrejaw evening courses u nżidu s-siegħat li l-lecturers jgħallmu mingħajr ma nħallsu iżjed. Ta' min jgħid li xogħol lecturer maqsum bejn lecturing, riċerka u xogħol ammintrattiv. Kull siegħa li jgħallem iżjed, hija siegħa inqas mir-riċerka. Vera li, kif tghid klawzola fil-ftehim, ir-riċerka ma għandix tkun ghad-detriment tat-tagħlim, iżda huwa wkoll il-każ, dak li ma jingħad imkien fil-ftehim, li t-tagħlim m'għandux isir għad-detriment tar-riċerka. Minkejja sistema kkumplikata proposta biex tkejjel kemm lecturers qegħdin jitfu enerġija fil-lecturing, ma tissemma mkien ebda riga, ebda miżura li tintuza sabiex inkejjlu kemm qegħda ssir riċerka. Ġew proposti karigi purament ta' riċerka ma' l-Universita, ħlief li dawn jistgħu jkunu biss għal żmien determinat. Min ikollu fondi għal proġett ta' riċerka u jista jitlob li jaqleb ghal pużizzjoni bħal din, imma mhux għal aktar minn sena – u progetti Ewropej idumu minimu ta' tlett snin. Is-sentejn l-oħra trid tiehu ħsieb li l-proġett ma jtellifx il-lecturing tiegħek.

Ir-riċerka ma tissarrafx f'effett pożittiv fuq l-ekonomija waħidha. Ir-riċerka issarraf biss fi flus meta tisfruttataha. Pajjiżi oħrajn jinkoraggixxu lil min joħroġ b'idejat li jistgħu jiġu kkummercjalizzati – saħansitra f'ċerti pajjiżi tista tieħu sa tlett snin b’paga sħiħa sabiex tipprova tikkumerċjalizza l-idejat tiegħek, u li jibqgħu tiegħek, u tgawdi l-frott tagħhom int. Hawnhekk qed nipproponu li l-Universita l-ewwel ma' għanda dritt tikkumerċjalizza l-idejat tar-riċerkatur, u jekk tagħmel dan, tagħti lill-oriġinatur ta' l-ideja biss terz tal-qliegħ. Jekk l-Universita tiddeciedi li mhux vallapena, l-originatur jista jiprova hu, basta jaghti lill-Universita persentaġġ sostanzjali tal-qliegħ li jagħmel fuq l-idejat tiegħu. Kumpaniji kbar nagħtuhom kundizzjonijiet preferenzjali fuq taxxi, nagħtuhom art u diversi vantaġġi oħra sabiex jarmaw ġewwa pajjiżna, u jsaħħu l-ekonomija. Startups ġodda pero, nieħdu ħsieb li l-gvern, f'isem l-Universita, iżomm sehem sostanzali ta’ li jipproduċu.

Bdejt billi għidt li naħdem fir-riċerka. Taħt dawn il-kundizzjonijiet il-ġodda, forsi ta' min nirrevedi dak li għidt. Wieħed mill-passatempi tiegħi huwa r-riċerka.